Tien jaar geleden vonden collega’s het niet prettig om hun persoonlijke visitekaartje uit te delen. Tegenwoordig maken collega’s op internet een profiel aan met hun privé-foto’s en ervaringen.
‘Zo zie je wat er in tien jaar verandert’, vertelt Jos van Rijn. Hij is adviseur informatiebeveiliging in de regio Kennemerland. Van Rijn: ‘In mijn functie adviseer ik de korpsleiding over de veiligheid. Ook houd ik toezicht op het naleven van de verschillende veiligheidsprotocollen. Ik constateer dat weinig collega’s weten dat zij (soms onbewust) sporen achterlaten op het internet waardoor zij zichtbaar zijn voor onder andere criminelen.’
‘Effe googlen’
Regelmatig krijgen wij als vakbond collega’s aan de lijn die vinden dat zij, meer dan hun veiligheid dat toelaat, zichtbaar zijn als politieagent. Het gaat hierbij onder andere om de post die de werkgever stuurt aan hun huisadres, waar je uit kunt afleiden dat zij bij de politie werken. ‘Een jaar of tien geleden, met de introductie van de naam- en visitekaartjes speelde deze discussie politiebreed’, vertelt Van Rijn. ‘Toen gingen de eerste collega’s gewapend met naam- of visitekaartjes op bezoek in wijken of bij slachtoffers. Veel van hen moesten eraan wennen dat zij nu ‘zichtbaar’ van de politie waren. In die tien jaar is er veel veranderd. Internet en e-mail spelen zowel in ons privé-leven als tijdens ons werk een steeds belangrijkere rol. ‘Effe googlen’ en e-mailen doen wij thuis en op het werk. Je verstuurt werkmail via je privé-adres of privé-mail via de e-mail van je werk. Dat je door te internetten en te mailen bewust en onbewust gegevens achterlaat en dat dit wel eens schadelijk kan zijn voor jezelf en je korps, dat weten weinig collega’s.’
Internet onthoudt alles
Op bepaalde websites kun je nog steeds een kopie vinden van de ACP-website uit 1997. Via Google is ‘vergeten’ informatie met de juiste zoekopdracht toegankelijk. Van Rijn: ‘Plaats jij je gegevens morgen op internet en besluit jij over tien jaar te solliciteren voor het AT, dan is de informatie die jij morgen plaatst over tien jaar nog steeds te achterhalen. Foto’s, filmpjes, websites, persoonlijke pagina’s, niets verdwijnt definitief. Los van de bezwaren die jouw korps misschien heeft bij jouw activiteiten op internet, op den duur kunnen die zich ook tegen jezelf keren. Voor een werkgever die interesse heeft in jou als (potentiële) werknemer is het maar een kleine moeite om jouw naam, achternaam en misschien een zoekterm in de zoekmachine in te voeren. Even ‘googlen’ en misschien vindt hij wat meer achtergrondinformatie. Niet voor iedereen valt deze ‘webcheck’ even positief uit.’ Voorbeeld van een site waarop je bewust informatie kwijt kunt, is Hyves.nl. Een website waarop jij een pagina (profiel) kunt aanmaken, oude bekenden, vrienden en collega’s kunt zoeken en nieuwe mensen kunt ontmoeten. Op Hyves en andere profielsites, vind je ook veel politiemensen. Uit onderzoek blijkt dat op deze site 1881 collega’s herkenbaar actief zijn. Het gaat zelfs zover dat collega’s persoonlijke gegevens als naam en korps, maar ook foto’s, filmpjes en verhalen over (politie)werkzaamheden op de site plaatsen. Van Rijn: ‘Dit maakt collega’s kwetsbaar. In de krant las ik bijvoorbeeld dat politiemensen op deze manier makkelijker te chanteren zijn. Het is in ieder geval makkelijker misbruik maken van iemand die met naam en toenaam op internet staat.’ Ook media maken van deze profielsites gebruik. Dit doen zij ook bij het zoeken van informatie over slachtoffers, daders en verdachten. Zo was er in Alkmaar een verdachte van een mishandeling die uitliep op moord. Deze persoon had een profiel aangemaakt op Hyves.nl. Een groot landelijk dagblad plaatste zijn foto in de krant. Op internet was alles al over deze persoon bekend en werd hij al schuldig verklaard.
Zichtbaar op het web
‘Soms ben je zichtbaar op internet, zonder dat je zelf informatie deelt’, vertelt Van Rijn. ‘Iedereen die zich op internet begeeft, laat namelijk sporen achter in de vorm van een unieke code, een IP-adres. Zoekmachines als Google houden bij welk IP-adres welke informatie zoekt. Deze gegevens worden een onbeperkt aantal jaren bewaard… Ook criminelen investeren in het achterhalen van sporen op internet. Het is niet zo moeilijk om te registreren welke IP-adressen op jouw website kijken. Voor het achterhalen van deze informatie bestaan speciale programma’s en websites. Achterhalen of een IP-adres van een politiecomputer afkomstig is, is dus eenvoudig. Gebruik jij voor een opsporingsactie een politiecomputer, dan is het voor criminelen mogelijk om dit te achterhalen. Ook het versturen van e-mail van werk naar huis is niet veilig. Gelukkig is dat in de meeste korpsen verboden. Het is namelijk mogelijk een kopie van jouw e-mailbericht te onderscheppen. Zo komt die informatie op straat te liggen.’
Kennemerland
In de regio Kennemerland verbiedt men het plaatsen van privé-gegevens op internetsites niet. Ook is het gebruik van een politiecomputer tijdens een (recherche)onderzoek niet verboden. Korpsen zijn niet gelukkig als collega’s persoonlijke informatie op internet zetten, maar Van Rijn zegt dat verbieden geen zin heeft. ‘Het gaat erom dat een werknemer het eigen belang ziet. Tot nu toe hebben wij ons in de voorlichting vooral gericht op het gebruik van internet tijdens het werk. Daarnaast is het verboden om je e-mail te gebruiken om persoons- of politie gerelateerde informatie te versturen. Om collega’s te wijzen op de gevaren, starten wij in Kennemerland binnenkort met een
campagne.’
Hoe nu verder?
Stel je voor: je hebt al een account aangemaakt op een profielsite als Hyves.nl. Na het lezen van dit artikel besluit je dat je deze informatie wilt verwijderen. Wat kun je dan doen? Van Rijn: ‘In principe neem je hiervoor contact op met de websitebeheerder. Bij Hyves kun je òf je profiel aanpassen òf je profiel verwijderen. Het verwijderen van gegevens uit Google is moeilijker. Als het goed is verdwijnen je (oude) gegevens na verloop van tijd. Wil je dat Google de gegevens versneld uit het geheugen verwijdert, dan kun je hiervoor een verzoek indienen bij het bedrijf.’
Tips voor veilig digitaal werken
- Doe nooit (recherche)onderzoeken op internet via een computer die is aangesloten op het politienetwerk! Je laat bij de website die je bezoekt je visitekaartje achter als ‘politie’ en dat is direct af te lezen door anderen.
- Denk bij het overzetten van informatie op een computer binnen het politienetwerk aan het risico op virussen. Eén virus kan alle computers die zijn aangesloten op hetzelfde netwerk besmetten.
- Als je digitale informatie mee moet nemen ‘naar buiten’ (buiten een politielocatie) doe dat dan alleen op een specifiek beveiligde gegevens drager zoals een USB-stick of een laptop.
- Stuur géén gegevens die vallen onder de Wet Bescherming Persoonsgegevens via een e-mail naar een privé e-mailadres. Er blijven namelijk kopietjes achter op de mailserver. Een handige systeembeheerder kan op een simpele manier alle mails afkomstig van ‘.politie.nl’ doorsluizen.
Bovenstaand artikel is in augustus 2007 gepubliceerd in Politiebericht , het bondsmagazine van Politievakbond ACP